Polypore

Polypore
Nom vulgaire ou nom vernaculaire ambigu :
l'appellation « Polypore » s'applique en français à plusieurs taxons distincts.
Amadouvier, ou polypore allume-feu (Fomes fomentarius)

Taxons concernés

De très nombreuses espèces de la classe des Agaricomycetes, principalement dans les ordres suivants :

Polypore est le nom normalisé désignant en français plusieurs espèces et sous-espèces de champignons lignicoles historiquement classés dans l'ancien genre Polyporus au sens large, et désormais répartis dans plusieurs familles phylogénétiquement éloignées[1]. Leurs sporophores sont de formes variées (certains ont un pied distinct, beaucoup sont sessiles, d'autres encore sont dits résupinés et ne forment qu'une croûte). Les cas les plus emblématiques sont en forme de consoles, typiquement plates au-dessus, convexes en dessous, en sabot de cheval plus ou moins épais)[2] et un hyménium (partie fertile des champignons) portant des tubes qui aboutissent à des pores[3]. Près de 300 espèces de Polypores sensu lato ("au sens large") sont recensées en France[4].

Description

Les Polypores sont pour la grande majorité des saprotrophes lignicoles mais certains d’entre eux comme le Polypore des brebis sont terricoles. Leur hyménium est formé de tubes typiquement très serrés, donnant une chair très généralement coriace, de consistance subéreuse ou même ligneuse (certains ont une chair plus tendre comestible, tels le Polypore en ombelle, le Polypore pied de chèvre (en) ou la Langue de bœuf)[6].

Histoire

Agents de pourriture du bois (notamment de la pourriture blanche qui représente près de 90 % des champignons associés au bois mort)[7], les polypores sont redoutés par les forestiers car leur présence sur des parties mortes d'un arbre signifie toujours la mort complète du ligneux dans un délai plus ou moins bref. Parallèlement, ils sont des indicateurs de gestion durable des forêts. Ils constituent en effet des micro-habitats riches en biodiversité et figurent parmi les principaux recycleurs du carbone organique dans les écosystèmes terrestres. « Les forêts anciennes, véritables réservoirs de nécromasse ligneuse, accumulent les espèces fongiques saproxyliques ». Des études conduites en Finlande dans les années 2000[8] « montrent par exemple que les forêts anciennes concentrent une richesse en polypores de 38 à 80 % supérieure à celle des forêts cultivées, selon que ces dernières sont respectivement en phase de sénescence ou de maturité[9] ».

Liste alphabétique

Sommaire :

A

  • Polypore à chapeau étroit – Cerioporus leptocephalus[10]
  • Polypore à grande marge – Oxyporus latemarginatus[10]
  • Polypore à hyphes enflés – Wolfiporia dilatohypha[10]
  • Polypore à longs pores – Lentinus longiporus[10]
  • Polypore à marge dorée – Phellinus conchatus[3]
  • Polypore à pied noir – Picipes melanopus[3]
  • Polypore à pores bleus – Neoalbatrellus caeruleoporus[10]
  • Polypore à radicelles – Fibroporia radiculosa[10]
  • Polypore à sclérote – Polyporus tuberaster[10]
  • Polypore à spores ellipsoïdes – Perenniporia ellipsospora[10]
  • Polypore à spores rugueuses – Mycolindtneria trachyspora[10]
  • Polypore à spores vermiculées – Ceriporiopsis subvermispora[10]
  • Polypore à volve – Cryptoporus volvatus[10]
  • Polypore abiétin – Wrightoporia subrutilans[10]
  • Polypore acidulé – Perenniporia subacida[10]
  • Polypore admirable – Picipes admirabilis[10]
  • Polypore affaissé – Steccherinum collabens[10]
  • Polypore aggloméré – Inonotus glomeratus[10]
  • Polypore albâtre – Trechispora candidissima[10]
  • Polypore allume-feu – Fomes fomentarius[10]
  • Polypore alutacé – Skeletocutis alutacea[10]
  • Polypore alvéoléPolyporus arcularius[3] ou Neofavolus alveolaris[10]
  • Polypore amer – Postia stiptica[3]
  • Polypore amorphe – Skeletocutis amorpha[10]
  • Polypore amylo-dextrinoïde – Perenniporia amylodextrinoidea[10]
  • Polypore anamorphe – Postia ptychogaster[10]
  • Polypore anisé – Gloeophyllum odoratum[3]
  • Polypore arqué – Lentinus arcularius[10]

B

  • Polypore baiPolyporus durus[3] ou Picipes badius[10]
  • Polypore balsamique – Ischnoderma benzoinum[3]
  • Polypore baumier – Postia balsamea[10]
  • Polypore benjoin – Ischnoderma benzoinum[10]
  • Polypore bicolore – Gloeoporus dichrous[10]
  • Polypore biennal – Abortiporus biennis[10]
  • Polypore bisannuelAbortiporus biennis[3]
  • Polypore bistre – Physisporinus crocatus[10]
  • Polypore blanc brunâtre – Antrodia albobrunnea[10]
  • Polypore blanc de neige – Tyromyces chioneus[3]
  • Polypore blanc et noir – Boletopsis leucomelaena[10]
  • Polypore blanc orangé – Pycnoporellus alboluteus[10]
  • Polypore blanc-de-neige – Tyromyces chioneus[10]
  • Polypore blanchâtreAntrodia albida[3]
  • Polypore blanc-jaunâtre – Butyrea luteoalba[10]
  • Polypore blanc-ocre – Skeletocutis ochroalba[10]
  • Polypore bleu gris – Postia livens[10]
  • Polypore bleuté des conifères – Postia caesia[3]
  • Polypore bleuté des feuillus – Postia subcaesia[3]
  • Polypore boréal – Climacocystis borealis[3]
  • Polypore brûléBjerkandera adusta[10]
  • Polypore brunissant – Radulodon aneirinus[10]

C

  • Polypore cannelle – Coltricia cinnamomea[3]
  • Polypore cartilagineux – Parmastomyces mollissimus[10]
  • Polypore chamois – Fuscoporia gilva[10]
  • Polypore champêtre – Dichomitus campestris[3]
  • Polypore chou-puant – Amyloporia oleracea[10]
  • Polypore cilié – Polyporus ciliatus[3] ou Lentinus substrictus[10]
  • Polypore circiné – Onnia leporina[10]
  • Polypore commun – Sidera vulgaris[10]
  • Polypore compact – Perenniporia compacta[10]
  • Polypore confluent – Scutiger confluens[3] ou Albatrellopsis confluens[10]
  • Polypore coquille – Phellinopsis conchata[10]
  • Polypore corticole – Oxyporus corticola[10]
  • Polypore cotonneux – Spongipellis spumeus[3]
  • Polypore craquelé – Scutiger cristatus[3] ou Laeticutis cristata[10]
  • Polypore cupuliforme – Porodisculus pendulus[10]
  • Polypore cuticulaire – Inonotus cuticularis[10]

D

E

F

  • Polypore fauve – Onnia leporina[3]
  • Polypore faux-amadouvier – Phellinus igniarius[3]
  • Polypore ferreux – Fuscoporia ferrea[10]
  • Polypore ferrugineux – Phellinus ferruginosus[3] ou Fuscoporia ferruginosa[10]
  • Polypore ferrugineux des conifères – Phellinus ferrugineofuscus[3]
  • Polypore ferrugineux du chêne – Fuscoporia ferrea[3]
  • Polypore fimbrié – Hydnopolyporus fimbriatus[10]
  • Polypore fissuré – Antrodiella fissiliformis[10]
  • Polypore flamboyant – Pycnoporellus fulgens[3]
  • Polypore floconneux – Postia leucomallella[10]
  • Polypore floriforme – Postia floriformis[10]
  • Polypore folliculé – Postia folliculocystidiata[10]
  • Polypore fragile – Postia fragilis[3]
  • Polypore frangé – Steccherinum fimbriatellum[10]
  • Polypore fraxinophile – Perenniporia fraxinophila[10]
  • Polypore fuligineux – Ischnoderma resinosum[10]

G

H

I

J

  • Polypore jaune – Amyloporia xantha[10]

L

M

  • Polypore malicole – Antrodia malicola[10]
  • Polypore marginéFomitopsis pinicola[3]
  • Polypore mie de pain – Perenniporia medulla-panis[3]
  • Polypore mince – Antrodia macra[10]
  • Polypore minuscule – Postia ceriflua[10]
  • Polypore mollet – Trechispora mollusca[10]
  • Polypore mou – Leptoporus mollis[3]
  • Polypore moucheté – Polyporus lentus ou Polyporus tuberaster[3]
  • Polypore mycélien – Anomoloma myceliosum[10]

N

  • Polypore nid d'abeilles – Hexagonia nitida[3]
  • Polypore noircissant – Phellinus nigricans[3]
  • Polypore nord-américain – Picipes americanus[10]
  • Polypore nordique – Niemelaea balaenae[10]

O

P

  • Polypore papier-cuir – Trichaptum subchartaceum[10]
  • Polypore paradoxal – Schizopora paradoxa[10]
  • Polypore parchemin – Trichaptum biforme[10]
  • Polypore parfumé – Skeletocutis odora[10]
  • Polypore peigné – Inonotus cuticularis[3]
  • Polypore pelliculaire – Gloeoporus pannocinctus[10]
  • Polypore persistant – Coltricia perennis[10]
  • Polypore pied-bot – Loweomyces fractipes[10]
  • Polypore pied-de-chèvre – Scutiger pes-caprae[3]
  • Polypore placenta – Rhodonia placenta[3]
  • Polypore ponctué – Fomitiporia punctata[10]
  • Polypore pourpre – Ceriporia purpurea[10]

R

  • Polypore radicant – Polyporus radicatus[10]
  • Polypore radié – Mensularia radiata[10]
  • Polypore régulier – Trechispora regularis[10]
  • Polypore résineux – Ganoderma resinaceum[3]
  • Polypore réticulé – Ceriporia reticulata[10]
  • Polypore retroussé – Antrodiella semisupina[10]
  • Polypore robuste – Phellinus robustus[3]
  • Polypore rose – Fomitopsis rosea[3] ou Rhodofomes roseus[10]
  • Polypore rouge brique – Postia lateritia[10]
  • Polypore rougeâtre – Pouzaroporia subrufa[10]
  • Polypore rougissant – Albatrellus subrubescens[10]
  • Polypore rouillé – Phellinus torulosus[3]
  • Polypore roux – Inonotus rheades[3] ou Inocutis rheades[10]
  • Polypore rutilantHapalopilus rutilans[3]

S

  • Polypore safran – Hapalopilus croceus[3]
  • Polypore sanguinolent – Physisporinus sanguinolentus[3]
  • Polypore satiné – Postia sericeomollis[10]
  • Polypore saumon – Erastia salmonicolor[10]
  • Polypore similaire – Oxyporus similis[10]
  • Polypore sordide – Amyloporia sordida[10]
  • Polypore sosie – Oxyporus obducens[3]
  • Polypore soufréLaetiporus sulphureus[3]
  • Polypore souris – Postia tephroleuca[10]
  • Polypore soyeux – Anomoporia bombycina[10]
  • Polypore splendide – Pycnoporellus fulgens[10]
  • Polypore spongieux – Spongipellis schulzeri[3]
  • Polypore stratifié – Oxyporus populinus[3]
  • Polypore styptique – Postia stiptica[10]

T

  • Polypore tardif – Ceriporia tarda[10]
  • Polypore taxicole – Meruliopsis taxicola[10]
  • Polypore ténu – Perenniporia tenuis[10]
  • Polypore tomenteux – Inonotus tomentosus[3] ou Onnia tomentosa[10]
  • Polypore triangulaire – Onnia triquetra[3]
  • Polypore trompeur – Postia simulans[10]

U

  • Polypore unicolore – Spongipellis unicolor[10]

V

  • Polypore variable – Polyporus leptocephalus[3] ou Antrodia variiformis[10]
  • Polypore verdissant – Ceriporia viridans[10]
  • Polypore vergeté – Cerioporus varius[10]
  • Polypore violet – Trichaptum fuscoviolaceum[10]
  • Polypore viticole – Fuscoporia viticola[10]
  • Polypore vitreux – Physisporinus vitreus[3]
  • Polypore vivace – Coltricia perennis[3]
  • Polypore vorace – Antrodiella serpula[3]

Z

  • Polypore zoné – Physisporinus lineatus[10]

Références

  1. C. Meyer, « polypores (n. m.) », sur Dictionnaire des sciences animales, (consulté le ).
  2. Jules Amann, Mes chasses aux champignons, souvenirs mycologiques, G. Vaney-Burnier, , p. 270
  3. Société mycologique de France, « Les noms français des champignons », sur Mycofrance.fr (consulté le ).
  4. Gérard Guillot, « Le polypore « vautour » des bouleaux », sur zoom-nature.fr (consulté le ).
  5. Bart Buyck, Guide des champignons de la montagne, Belin, , p. 162.
  6. Bart Buyck, op. cit., p.157-172
  7. Francis Martin, Tous les champignons portent-ils un chapeau ?, Quæ, , p. 37
  8. (en) Reijo Penttilä, The impacts of forestry on polyporous fungi in boreal forests, Academic dissertation, University of Helsinki, Faculty of Biosciences, Department of Biological and Environmental Sciences, 2004.
  9. Daniel Vallauri, Jean André, Jean-Claude Génot, Jean-Pierre de Palma et Richard Eynard-Machet, Biodiversité, naturalité, humanité. Pour inspirer la gestion des forêts, Lavoisier, , p. 64
  10. « Index des noms français », sur Mycoquebec.org (consulté le ).

Voir aussi

Articles connexes

Bibliographie

  • Markus Flück, Quel est donc ce champignon ?, Nathan,
  • Champignons, petits atlas Payot
  • Portail de la mycologie